Het verschil tussen burn-out en overspannenheid
De termen burn-out en overspannenheid worden vaak door elkaar gebruikt, maar er is wel degelijk een verschil. Beide hebben te maken met mentale uitputting en stress, maar de oorzaak, ernst en duur van de klachten verschillen. In dit artikel leggen we uit wat deze verschillen precies zijn en hoe je beide aandoeningen kunt herkennen.
Wat is een burn-out?
Een burn-out ontstaat meestal na een langdurige periode van stress, waarin iemand constant over zijn of haar grenzen is gegaan. Dit kan zowel op werkgebied als in de privésfeer zijn. Het lichaam raakt uitgeput en geestelijk ben je op. Mensen met een burn-out hebben vaak het gevoel dat ze niets meer aankunnen en zelfs de kleinste taken kosten ontzettend veel moeite.
Kenmerken van een burn-out
Bij een burn-out zijn er meestal langdurige en intense klachten. Veelvoorkomende symptomen zijn extreme vermoeidheid, concentratieproblemen, prikkelbaarheid, slapeloosheid, lichamelijke klachten zoals hoofdpijn en hartkloppingen, en een gevoel van falen of machteloosheid. De hersteltijd van een burn-out is vaak lang en kan maanden tot soms zelfs jaren duren.
Wat is overspannenheid?
Overspannenheid treedt op na een kortere periode van stress en is doorgaans minder ernstig dan een burn-out. Het komt vaak voor als iemand tijdelijk te veel hooi op zijn vork neemt, bijvoorbeeld door drukte op werk, spanningen thuis of andere ingrijpende gebeurtenissen. Het lichaam reageert hierop met stressklachten, maar de belasting is nog niet chronisch.
Kenmerken van overspannenheid
De klachten bij overspannenheid komen snel opzetten en kunnen onder andere bestaan uit slecht slapen, piekeren, emotioneel zijn, moeite met concentreren en vermoeidheid. In tegenstelling tot een burn-out is het bij overspannenheid doorgaans nog mogelijk om vrij snel te herstellen, mits er voldoende rust wordt genomen en de oorzaken van de stress worden aangepakt.
Hoe weet je wat je hebt?
Het onderscheid tussen burn-out en overspannenheid is soms lastig te maken. Een goede indicatie is de duur en de intensiteit van de klachten. Bij twijfels is het altijd verstandig om contact op te nemen met een huisarts of psycholoog. Deze kan op basis van een gesprek en eventueel een vragenlijst inschatten wat er aan de hand is en een passende behandeling adviseren.
Herstel en behandeling
Zowel bij een burn-out als bij overspannenheid draait herstel om het wegnemen van stressfactoren, voldoende rust en het aanleren van nieuwe copingstrategieën. In beide gevallen kan begeleiding door een coach, psycholoog of bedrijfsmaatschappelijk werker helpen. Bij een burn-out is het vaak nodig om langere tijd niet te werken en geleidelijk aan het werkritme op te bouwen. Bij overspannenheid volstaat soms een korte pauze of aanpassing van het werk- of privéleven.
Conclusie
Hoewel burn-out en overspannenheid op elkaar lijken, zijn het verschillende vormen van stressgerelateerde klachten. Een burn-out is ernstiger en langduriger dan overspannenheid en vereist meestal intensievere hulp. Door tijdig signalen te herkennen en hulp te zoeken, kan erger worden voorkomen. Luister goed naar je lichaam en geest, en neem klachten altijd serieus.
